Hoe ziet de wereld er over enkele decennia uit? Anders dan nu. Waarschijnlijk met China als de economische wereldleider. Een aflevering van Tegenlicht (1) laat goed zien hoe de wereldsituatie eruitziet vanuit Chinees standpunt bekeken, - met Europa in de periferie... Ontnuchterend en zeer verhelderend. Een must-see voor wie benieuwd is naar wat er komen gaat!
Enkele puntjes:
Het is al vaak gezegd: na de oorlog in de Oekraïne (of tegelijk, als het lang gaat duren), komt Taiwan. Weinigen twijfelen eraan dat China ervoor gaat zorgen dat Taiwan weer onderdeel wordt van het Chinese rijk. De vraag is alleen wanneer en hoe. En dat zal slechts één zet zijn in het spel van de grote veranderingen dat bezig is gespeeld te worden op de geopolitieke wereldbord.
Deze zet kán vergaande gevolgen hebben, afhankelijk van hoe de VS gaat reageren op de Chinese inlijving van Taiwan. En als het uit de hand loopt, zullen de gevolgen ingrijpender zijn dan wat we nu meemaken met Oekraïne, vanwege de economische verstrengeling met China.
Wat de documentaire voor mij duidelijk maakt:
. De wereldkaart ziet er voor China heel anders uit dan voor Europeanen;
. China is simpelweg aan het teruggaan naar de positie als economische wereldmacht die het altijd heeft gehad, behalve de afgelopen paar eeuwen;
. Rusland is een economische dwerg naast China, maar beide kunnen elkaar goed gebruiken, zij het om verschillende redenen;
. De hegemonie van de VS heeft haar langste tijd gehad, ook al zal dat waarschijnlijk niet zonder slag of stoot gaan;
. Het principe dat handel vrede brengt zou met de oorlog in Oekraïne ter ziele kunnen zijn gegaan.
Als ik tot me door laat dringen in welk proces we zitten, dan bekruipt me het gevoel dat de coronapandemie slechts een prelude was op een lange periode van grote veranderingen op het wereldtoneel (nee, geen complottheorie... ;-) ), - veranderingen waar ook wij als gewone burgers meer en meer mee te maken zullen gaan krijgen, zeker wanneer de spanningen tussen de VS en China zullen toenemen en wanneer economische ketens in het wereldwijde netwerk van wederzijdse afhankelijkheid zullen worden verstoord of doorbroken.
In het geval van conflict zullen beide zijden de gevolgen ervan ondervinden, maar de reacties van Westerlingen en Chinezen zullen nogal verschillend zijn. Zoals een van de geïnterviewden het verschil kenschetst: Westerlingen zijn ingesteld op het ‘najagen van geluk’, terwijl Chinezen gewend zijn aan ‘eating bitterness’, een gevleugelde uitdrukking in het Rijk van het Midden; ‘zij zijn experts in lijden’.
Waarschijnlijk zijn ‘wij’ in het Westen te naïef en te zelfgenoegzaam om in de gaten te hebben welke veranderingen eraan zitten te komen. Ons beeld van de wereld, en van niet-Westerse landen (nl dat zij willen worden zoals wij), zou er wel eens hopeloos naast kunnen zitten.
Hoe er iets aan te doen? Minstens: de wereld bekijken vanuit meerdere perspectieven, - en vooral andere perspectieven dan het ons bekende, namelijk het Westerse perspectief. In ieder geval is eurocentrisme totaal achterhaald aan het worden. ‘Wij’ komen steeds meer aan de rand van het wereldgebeuren te liggen, ervan uitgaande dat het economische en geopolitieke zwaartepunt steeds meer rond de Stille Oceaan komt te liggen...
Tenslotte enkele vragen die bij me opkomen:
Waar zijn we naar op weg? Naar een multipolaire wereld? Zouden we ons daarop moeten instellen? En wat zouden daarvan de consequenties zijn? Accepteren dat alle polen en hun invloedssferen (zoals China, Rusland, VS, Islamitische wereld en Europa) hun eigen culturele en ethische waardensystemen hebben en dat we die verschillen dienen te respecteren? Of blijft er sprake van een universele maatstaf voor menswaardigheid en mensenrechten? Hoe zal het rechtvaardigheid vergaan in wat er komen gaat? Is populisme – dat doorgaans het belang van eigen volk, cultuur of beschaving vooropstelt – een uiting van het streven naar multipolariteit in de wereld? En zou het ook anders kunnen? Kortom: Zal de veranderende wereldorde een herijking van culturele en ethische waarden teweegbrengen?
Veel vragen dus, opgeroepen door groeiende onvanzelfsprekendheid.
Noot:
.1) De wereldkaart volgens China (VPRO – Tegenlicht, NPO 2, 4-4-22)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten