Hoe verder? Wat te doen bij een volgende pandemie?
We hebben nu al bijna een jaar te maken met een pandemie. Er zijn forse maatregelen opgelegd aan de bevolking, met lockdown en avondklok als de strengste en meest ingrijpende. Voornaamste redenen: het tegengaan van verdere verspreiding van het virus én (dreigende) overbelasting van de gezondheidszorg, met name in de ziekenhuizen. Hoe kunnen we dit in de toekomst voorkomen?
We kunnen leren van wat er het afgelopen jaar is gebeurd. De gevolgen voor individuele burgers zijn enorm, evenals de gevolgen voor economie, cultuur en onderwijs. Dit willen we niet nog een keer.
Een volgende uitbraak van een pandemie kunnen we waarschijnlijk niet voorkomen. In ieder geval moeten we er rekening mee houden dat zo’n pandemie er nog eens zal komen. Of dat de huidige Covid-pandemie niet kan worden uitgeroeid en telkens weer de kop zal steken. Wat dan te doen? Hoe te voorkomen dat opnieuw een langdurige lockdown en avondklok nodig worden?
We kunnen iets doen aan de (dreigende) overbelasting van de gezondheidszorg – zoals gezegd: een hoofdreden voor ingrijpende maatregelen. Het is zeer begrijpelijk dat een pandemie voor artsen en verpleegkundigen een gigantische uitputtingsslag is. Dit is niet heel lang vol te houden. Niemand zit te wachten op een herhaling, en dat zal zeker gelden voor mensen in de gezondheidszorg.
Wat kunnen we eraan doen? Zorg voor een grote reserve aan mensen die kunnen worden ingezet in geval van nood, zoals tijdens een pandemie! Mensen met een basistraining in zorgende taken. Mensen die kunnen worden ingezet voor hulp in ziekenhuizen, in verzorgingshuizen, bij ggd’s, en andere taken die dan nodig worden. Hoe? Door het instellen van een SOCIALE DIENSTPLICHT.
De militaire dienstplicht is al enige jaren afgeschaft. En terecht, het was onnodig geworden om massaal jonge mannen voor te bereiden op een eventuele oorlog. Een beroepsleger werd voldoende. We hebben nu te maken met een nieuwe noodsituatie: een pandemie. Het hele land heeft ermee te maken. Het is dus ook redelijk om iedereen te vragen om solidair te zijn en mee te helpen in zo’n situatie van nood en urgentie.
De sociale dienstplicht zou moeten gelden voor iedereen, zowel mannen als vrouwen. Dienstplichtigen zouden moeten worden getraind in het verrichten van taken die nodig worden in pandemische situaties: hulp in ziekenhuizen en verzorgingshuizen, hulp bij testen en inenten, etc. Ook zou je kunnen denken aan het verlenen van hulp in alledaagse situaties: boodschappen doen voor wie daar niet toe in staat is, opvang bij eenzaamheid, e.d.
Zelf ben ik van een generatie die nog militaire dienstplicht had. Ik was dienstweigeraar. Maar tegen een sociale dienstplicht zou ik geen bezwaar hebben gehad. (1)
Het instellen van een sociale dienstplicht zal maken dat bij een volgende pandemie er geen sprake meer zal zijn van een overbelasting van de gezondheidszorg – wat nu een van de belangrijkste redenen is voor het instellen van draconische maatregelen, zoals een lockdown en een avondklok. Het zal veel schelen in de ellende. Bovendien zal een sociale dienstplicht bevorderlijk zijn voor de onderlinge solidariteit. Deze is hard nodig in tijden van nood.
.............
POSTSCRIPTUM
[23-3-21]
De Nederlandsche Bank heeft het idee opgepikt! ;-)
Noot:
.1: Een sociale dienstplicht zou vergeleken kunnen worden met alternatieven voor militaire dienstplicht van weleer, maar dan wel veel korter.
‘Dienstweigeren’ had je in twee betekenissen. In de engere betekenis stond het voor het weigeren van alle soorten dienstplicht; deed je dat, dan draaide je de gevangenis in. In de brede betekenis stond ‘dienstweigeren’ voor het weigeren van militaire dienstplicht; daartoe hoorden ook degenen die weigerden op basis van gewetensbezwaren. Dan kreeg je een vervangende dienstplicht. Dat laatste heb ik gedaan.
Vervangende dienstplicht duurde 18 maanden en 20 dagen: ruim 4 maanden langer dan de militaire dienstplicht. Een erg lange tijd...
De sociale dienstplicht die ik voor ogen heb, zou veel korter zijn. Hooguit 6 maanden, misschien zelfs veel minder, of parallel te doen aan studie of werk.
