Voor wie meer wil weten over complottheorieën zoals QAnon, hoe zij werken en ook hoe zij in elkaar steken, kan ik een uitstekend artikel aanraden: ‘A Game Designer’s Analysis Of QAnon. Playing with reality’ (1).
Behalve over complottheorieën leer je een en ander over games, en met name Alternate Reality Games (ARG). Volgens de schrijver wordt namelijk precies dezelfde technologie & werkwijze gebruikt, alleen met andere doeleinden.
En ik leerde een nieuw woord, Apophenia: ‘the tendency to perceive a connection or meaningful pattern between unrelated or random things (such as objects or ideas)’.
In een game zoek je naar aanwijzingen/clues, om verder te kunnen gaan en het spel uit te spelen. Maar wat als het ding of de gebeurtenis geen aanwijzing blijkt te zijn, terwijl je erin blijft geloven dat het wél een aanwijzing is, of moét zijn, waar leidt dat dan toe?
In een spel/game is er een doel of een oplossing, en als je die gevonden/bereikt hebt, is het ‘game over’. Maar zit de (tastbare) werkelijkheid ook zo in elkaar? – tenzij je gelooft dat er ‘geen toeval bestaat’, uiteraard, of wanneer je meent dat er ‘iets moet zijn’.
Apophenia blijkt een belangrijke rol te spelen in QAnon en vergelijkbare complottheorieën: ‘connect the dots yourself’, daarbij aanwijzingen volgend van zgn ‘puppet masters’, ‘away from reality’. De verschillende dots (gebeurtenissen) hebben namelijk weinig tot niets met elkaar te maken, terwijl dat wel wordt gesuggereerd. En er is evenmin een oplossing: er valt niet iets te vinden, - behalve een – door de makers gesuggereerde – link, of twijfel. En het ‘vinden’ van die link geeft voldoening!
‘There is no reality here. No actual solution in the real world. Instead, this is a breadcrumb trail AWAY from reality. Away from actual solutions and towards a dangerous psychological rush. It works very well because when you “figure it out yourself” you own it. You experience the thrill of discovery, the excitement of the rabbit hole, the acceptance of a community that loves and respects you. Because you were convinced to “connect the dots yourself” you can see the absolute logic of it. This is the conclusion yóu arrived at.’
En het doel? Volgens de auteur: de realiteit in twijfel (doen) trekken, en daar gebruik van maken.
Welkom in de wereld van de toevallige en tegelijk gestuurde betekenisgeving! Welkom in de wereld van complottheorieën én de digitale mechanismen erachter! Welkom ook in de wereld waarin feitelijkheid en fictie door elkaar gaan lopen, en waarin de werkelijkheid dreigt te worden ‘opgelost’, ten gunste van een alternatieve realiteit met alternatieve feiten!
Het is een lang artikel, maar als je geïnteresseerd bent in de digitale revolutie, en hoe deze onze werkelijkheid en onze percepties kan veranderen, inclusief verleidingen, misleidingen en rewards, dan heeft het een en ander te bieden! Ook geeft het (wat mij betreft) inzicht in de ‘logica’ van complottheorieën, en hoe deze aan invloed winnen. Wellicht dat deze kennis er (kritisch) tegen wapent!
(Ik kan de verleiding niet weerstaan om het apophenia-principe werkzaam te zien in tal van filosofieën, religies en mysteriegeloven: van dialectiek en verlossingsleren tot en met kabbala en astrologie. Idem dito met sommige politieke theorieën. De grote alsof-spellen! Zij geven aanwijzingen voor ‘how to connect the dots’, alsof die ‘dots’ er ook echt zouden zijn... Maar wat als de werkelijkheid helemaal geen spel is, noch ‘dots’ kent, en al helemaal geen doel of oplossing? Wat als elk geloof in een inherente orde een soort QAnon-spel is? Of is dat dan ook weer een complottheorie?! Okay, ik laat het verder rusten.)
Tenslotte
Wat bij mij opkomt bij het lezen van het artikel is een citaat van Hannah Arendt:
‘The ideal subject of totalitarian rule is not the convinced Nazi or the dedicated communist, but people for whom the distinction between fact and fiction, true and false, no longer exists.’
Noot:
.1) A Game Designer’s Analysis Of QAnon. Playing with reality/ Reed Berkowitz
https://medium.com/curiouserinstitute/a-game-designers-analysis-of-qanon-580972548be5
