maandag 27 juni 2022

Terugdraaien van grondwettelijk recht op abortus is slechts begin. Over de talibanisering van christelijk Amerika

Het zou kunnen dat we voor Taliban de verkeerde kant opkijken. Niet alleen in Afghanistan, maar zeker ook in de VS zijn er religieuze fanatici te vinden die, met een beroep op een Heilig Boek, hun oordeel willen opleggen aan de hele bevolking. En hun aantal is ondertussen fors gegroeid, evenals hun macht.

Sinds lang weten we dat democratie niet slechts betekent dat de meerderheid beslist, maar staat of valt bij het accepteren, dan wel tolereren van verschillen in leef- en denkwijze, ook wanneer deze heel anders is dan de eigen. Mensen die religieuze autoriteit boven alles stellen, blijken niet in staat tot een dergelijke tolerantie, - zoals ook nu te zien is in de VS. 

 

De cultuuroorlog die daar al jaren gaande is – met een hoofdrol voor fanatieke christenen – betekent een serieuze bedreiging voor de Amerikaanse democratie. Het terugdraaien van het grondwettelijke recht op abortus is daarvan slechts een teken aan de wand. 

 

Zoals het artikel (1) duidelijk maakt, komt deze stap evenwel allerminst als een verrassing.

 

Het opheffen van de scheiding van kerk en staat is wat al enkele decennia doelbewust en uiterst strategisch wordt nagestreefd door christelijke Taliban in de VS. Oftewel de ‘Christian nationalist’ beweging, welke ervan uitgaat dat Amerika van oorsprong een christelijke natie is, - hetgeen door vrijwel elke historicus wordt beschouwd als een vervalsing van de feiten. 

 

Het artikel beschrijft hoe de abortuskwestie aanvankelijk niet eens een belangrijk punt was. Tal van Republikeinse politici (waaronder Reagan) ondersteunden de Roe v Wade beslissing van het hooggerechtshof in 1973, en vertaalden haar in wetgeving. De abortuskwestie is op de politieke agenda gezet door een groep christenen die een ultraconservatieve revolutie in gang wilde zetten. Met de Republikeinse partij als belangrijkste vehikel, die daartoe wel grondig moest worden hervormd.

 

Het christelijk geloof werd zo gaandeweg een politieke religie met tal van andere agendapunten, inclusief segregatie (‘God’s established order’) en het conservatief christelijk maken van de rechterlijke macht. Abortus werd aangegrepen als een aansprekend thema, waarmee het goed campagne voeren was en dat verenigend werkte.

 

En er staat nog veel meer op het programma, met als hoofddoel: Amerika ‘opnieuw’ een christelijk land maken, met op alle belangrijke posten lieden die zich laten leiden door religieuze voorschriften. (Zie bijvoorbeeld het Seven Mountain Dominionism.)

 

Het terugdraaien van het grondwettelijke recht op abortus is dus slechts het begin.

 

 

Noot:

.1) https://www.theguardian.com/world/2022/jun/25/roe-v-wade-abortion-christian-right-america

Een ‘technofix’ als oplossing voor klimaatverandering?

Gaat een ‘technofix’ iets oplossen? (1) Klimaatverandering tegengaan door wolken te ‘witten’, CO2 uit de lucht te filteren, de zon te dimmen... Het klinkt allemaal als wanhopige pogingen – en tegen beter weten in – om een megaproces te willen keren, terwijl we anderzijds helemaal niets willen doen aan de belangrijkste oorzaak ervan, nl ons aller gedrag.

Behalve dat de kosten van technologische oplossingen meer dan gigantisch zijn en pas over enkele decennia effectief zouden kunnen zijn, zal er niets veranderen aan de oorzaak van het probleem, integendeel.

 

Natuurlijk is het okay om alle opties te bekijken die mogelijkerwijs iets zouden kunnen doen aan het probleem, maar de technologische optie lijkt mij niets anders dan misleidend en leverancier van valse hoop. Je kunt net zo goed een nieuw geloof beginnen waarin we na onze dood herboren worden op een tien keer zo grote planeet elders in het universum, zonder vervuiling en met consumptie in overvloed...

 

 

Noot:

.1)

https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2433231-nieuwe-commissie-onderzoekt-kan-technofix-klimaatveranderingen-terugdraaien?fbclid=IwAR0FUnCQuB9NREZRy7udrT3mXHZoGI3yE9W_1q-f7V97LLCdH9Et92V8Fm0

 

Klimaatwetenschappers geloven niet meer dat klimaatdoelen gehaald kunnen worden...

Wat hiervan te denken: een grote groep klimaatwetenschappers meent dat de klimaatdoelen niet zullen worden gehaald... (1)

‘Inmiddels is de aarde al 1,1 graden warmer. Een denktank die de klimaatplannen van landen doorrekent, verwacht op basis van het huidige beleid dat de aarde in 2100 2,7 graden warmer zal zijn.

"Het is heel duidelijk dat we op een pad van plus 3 graden zitten", zegt Gert-Jan Nabuurs, IPCC-hoofdauteur en klimaatwetenschapper aan de Wageningen University. "Boven land is het nu al 2,5 graden warmer. Dus die 1,5 graden kunnen we eigenlijk wel vergeten", zegt hij ook namens de andere vijftien wetenschappers.

[...]

 

De Verenigde Naties hebben gekeken naar plannen voor de toekomstige productie van olie, gas en kolen en constateerden een 'gapend gat' tussen wat landen doen en wat nodig is voor de beperking tot 1,5 graden. De VN verwacht zelfs dat de productie van fossiele brandstoffen in 2030 110 procent hoger ligt dan hoort bij die 1,5 graden.

Volgens het Britse Tyndall Centre, dat klimaatverandering onderzoekt, moeten rijke olie- en gaslanden hun productie in 2030 met driekwart hebben teruggebracht om de 1,5 graden niet te overschrijden.

Maar Kevin Anderson, auteur van die studie, ziet "geen enkele aanwijzing" dat landen dit van plan zijn. "Dit laat zien dat er een radicale omwenteling nodig is. Onze leiders zijn van plan meer olie en gas te produceren en doen alsof dat in lijn met Parijs is. Of ze zijn dom, of ze liegen."

In navolging van zijn Nederlandse collega's verwacht ook hij dat het Parijs-doel zal mislukken. "Ik zie niets dat erop wijst dat we ons best gaan doen om onder de 2 graden te blijven. Ik denk dat we richting de 3 graden of meer gaan."’

Noot:

.1)

https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2433051-klimaatwetenschappers-beperken-opwarming-aarde-gaat-mislukken?fbclid=IwAR3VbJpAILJtYiaCmDUIxmrgLsMDGezHhSk-hUf-p3zW9ZiHMIVYSm94s58

 

Klimaatverandering en bevolkingsgroei

Een lastig onderwerp: klimaatverandering en bevolkingsgroei. Het is evident dat de groei van de wereldbevolking klimaatverandering in de hand werkt: meer consumptie, meer productie, meer vervuiling, meer broeikasgassen. Toch wordt er zelden gewag van gemaakt in klimaatrapporten. 

Om iets te doen aan de toenemende klimaatellende, wordt vaak de nadruk gelegd op gedragsverandering: minder consumeren, minder vlees eten, minder vliegen, etc. Maar hoe zit het met ‘minder kinderen’? De link met gedrag lijkt onontkoombaar, - tenzij er een grote toename is in ‘onbevlekte ontvangenissen’, maar mij niet bekend.

 

In het artikel (1) doet de auteur verslag van zijn speurtocht door IPCC-rapporten. ‘Op de termen ‘birth control’, ‘family planning’ of ‘contraception’ gaf de zoekfunctie geen sjoege. ‘Fertility’ wordt genoemd, maar vooral in verband met bodemvruchtbaarheid. Het rapport spreekt in volstrekt heldere termen uit dat bevolkingsgroei en toename van de welvaart de twee sterkste aanjagers (strongest drivers) zijn van de uitstoot aan fossiel CO2 maar verbindt daar verder geen enkele conclusie aan. Geboortebeperking is onbespreekbaar.’

 

Opmerkelijk. Kennelijk ligt het politiek gevoelig.

 

 

Noot:

.1) Termen als ‘birth control’, ‘family planning’ of ‘contraception’ (NRC, 10-6-22) 

https://www.nrc.nl/nieuws/2022/06/10/de-broeikasgassen-van-nieuwe-kinderen-a4133077?t=1655116462

 

zondag 5 juni 2022

Iets doen aan hét probleem van onze tijd: klimaatverandering/ ‘Klimaat – Actie & Reflectie – Platform (KARP)’

.

Heb besloten om méér te gaan doen aan hét probleem van onze tijd: klimaatverandering. Ik wil van mijn pessimisme af, en hoop velen met mij. Er is van alles gaande – zoals de oorlog in Oekraïne en de nasleep van corona -, maar dat maakt de verandering van het klimaat niet minder relevant. 

 

Het is duidelijk dat iets doen aan klimaatverandering alleen kans van slagen heeft door samenwerking. Als eerste stap heb ik daarom enkele groepen gecreëerd, zowel op Facebook (1) als ook op LinkedIn (2): ‘Klimaat – Actie & Reflectie – Platform (KARP)’. Deze groepen willen een platform bieden aan allerlei initiatieven, met klimaatverandering als gemeenschappelijke noemer.

 

Te denken valt aan: melding maken van eco-events, acties (ook ludieke), discussiebijeenkomsten, eco-filosofie, protest, retraites, discussies online (zoom), vieringen, klima-borrels, leesgroepen, eco-feesten, wandelen-voor-het-klimaat, voeding, tips, etc. Zowel lokaal, als iets verder weg. En virtueel de hele wereld! 

 

Er is van alles mogelijk, willen we iets doen aan de klimaatverandering.

 

Tussen de suggesties zitten er ook enkele die je misschien niet zo snel met actie of klimaatverandering associeert, zoals klima-borrels, vieringen en eco-feesten. Toch lijkt het me het beste om dit soort feestelijkheden ook op de agenda te zetten. Enerzijds om het klimaat ‘sexiër’ te maken dan het vaak wordt gepresenteerd. Anderzijds de aarde, de natuur en ons samenleven met dieren en planten zijn een feestje waard. Het betreft tenslotte ons bestaan (en overleven) in meest directe zin.

 

De klimaatverandering en de crises die ermee gepaard gaan, zijn existentieel een ongekende uitdaging en van mondiaal formaat. Het is de vraag of er ooit een uitdaging is geweest die zo groot en alomvattend is geweest als de huidige, en met zulke ingrijpende gevolgen, tot en met gezamenlijk overleven. To be or not be!

 

Klimaatverandering is niet iets dat ons geheel onverwachts overkomt, noch is zij een natuurgebeuren, zoals aardbevingen en vulkaanuitbarstingen, waar we qua oorzaak part noch deel aan hebben. Nee, we hebben er weet van, al enige decennia, en we spelen er zelf een hoofdrol in. We kunnen er dus niet onderuit.

 

Behalve op handelen en politiek, doet de klimaatverandering ook een forse aanspraak op ons denken, op filosofie, en ook op religie en spiritualiteit. Het is zeer de vraag of bestaande levensbeschouwingen en hun mens- en wereldbeelden ongeschonden uit de komende crises zullen komen. Want ja, zijn de bestaande levensbeschouwingen niet medeschuldig aan de ontstane situatie? Het zou kunnen dat het allemaal op de schop moet!

In alle opzichten is er dus werk aan de winkel!

 

Noten:

.1) https://www.facebook.com/groups/407241361122961

.2) https://www.linkedin.com/groups/12674412/

 

vrijdag 3 juni 2022

China en de veranderende wereldorde

Hoe ziet de wereld er over enkele decennia uit? Anders dan nu. Waarschijnlijk met China als de economische wereldleider. Een aflevering van Tegenlicht (1) laat goed zien hoe de wereldsituatie eruitziet vanuit Chinees standpunt bekeken, - met Europa in de periferie... Ontnuchterend en zeer verhelderend. Een must-see voor wie benieuwd is naar wat er komen gaat! 

 

Enkele puntjes:

 

Het is al vaak gezegd: na de oorlog in de Oekraïne (of tegelijk, als het lang gaat duren), komt Taiwan. Weinigen twijfelen eraan dat China ervoor gaat zorgen dat Taiwan weer onderdeel wordt van het Chinese rijk. De vraag is alleen wanneer en hoe. En dat zal slechts één zet zijn in het spel van de grote veranderingen dat bezig is gespeeld te worden op de geopolitieke wereldbord. 

 

Deze zet kán vergaande gevolgen hebben, afhankelijk van hoe de VS gaat reageren op de Chinese inlijving van Taiwan. En als het uit de hand loopt, zullen de gevolgen ingrijpender zijn dan wat we nu meemaken met Oekraïne, vanwege de economische verstrengeling met China.

 

Wat de documentaire voor mij duidelijk maakt: 

. De wereldkaart ziet er voor China heel anders uit dan voor Europeanen; 

. China is simpelweg aan het teruggaan naar de positie als economische wereldmacht die het altijd heeft gehad, behalve de afgelopen paar eeuwen; 

. Rusland is een economische dwerg naast China, maar beide kunnen elkaar goed gebruiken, zij het om verschillende redenen; 

. De hegemonie van de VS heeft haar langste tijd gehad, ook al zal dat waarschijnlijk niet zonder slag of stoot gaan;

. Het principe dat handel vrede brengt zou met de oorlog in Oekraïne ter ziele kunnen zijn gegaan.

 

Als ik tot me door laat dringen in welk proces we zitten, dan bekruipt me het gevoel dat de coronapandemie slechts een prelude was op een lange periode van grote veranderingen op het wereldtoneel (nee, geen complottheorie... ;-) ), - veranderingen waar ook wij als gewone burgers meer en meer mee te maken zullen gaan krijgen, zeker wanneer de spanningen tussen de VS en China zullen toenemen en wanneer economische ketens in het wereldwijde netwerk van wederzijdse afhankelijkheid zullen worden verstoord of doorbroken.

 

In het geval van conflict zullen beide zijden de gevolgen ervan ondervinden, maar de reacties van Westerlingen en Chinezen zullen nogal verschillend zijn. Zoals een van de geïnterviewden het verschil kenschetst: Westerlingen zijn ingesteld op het ‘najagen van geluk’, terwijl Chinezen gewend zijn aan ‘eating bitterness’, een gevleugelde uitdrukking in het Rijk van het Midden; ‘zij zijn experts in lijden’.

 

Waarschijnlijk zijn ‘wij’ in het Westen te naïef en te zelfgenoegzaam om in de gaten te hebben welke veranderingen eraan zitten te komen. Ons beeld van de wereld, en van niet-Westerse landen (nl dat zij willen worden zoals wij), zou er wel eens hopeloos naast kunnen zitten. 

 

Hoe er iets aan te doen? Minstens: de wereld bekijken vanuit meerdere perspectieven, - en vooral andere perspectieven dan het ons bekende, namelijk het Westerse perspectief. In ieder geval is eurocentrisme totaal achterhaald aan het worden. ‘Wij’ komen steeds meer aan de rand van het wereldgebeuren te liggen, ervan uitgaande dat het economische en geopolitieke zwaartepunt steeds meer rond de Stille Oceaan komt te liggen...

 

Tenslotte enkele vragen die bij me opkomen:

Waar zijn we naar op weg? Naar een multipolaire wereld? Zouden we ons daarop moeten instellen? En wat zouden daarvan de consequenties zijn? Accepteren dat alle polen en hun invloedssferen (zoals China, Rusland, VS, Islamitische wereld en Europa) hun eigen culturele en ethische waardensystemen hebben en dat we die verschillen dienen te respecteren? Of blijft er sprake van een universele maatstaf voor menswaardigheid en mensenrechten? Hoe zal het rechtvaardigheid vergaan in wat er komen gaat? Is populisme – dat doorgaans het belang van eigen volk, cultuur of beschaving vooropstelt – een uiting van het streven naar multipolariteit in de wereld? En zou het ook anders kunnen? Kortom: Zal de veranderende wereldorde een herijking van culturele en ethische waarden teweegbrengen?

Veel vragen dus, opgeroepen door groeiende onvanzelfsprekendheid. 

 

 

Noot:

.1) De wereldkaart volgens China (VPRO – Tegenlicht, NPO 2, 4-4-22)

https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2022-2023/de-wereldkaart-volgens-china.html

  

De toekomst van de mensheid: zijn we erop voorbereid? N.a.v. Harari

Zijn we op enigerlei wijze voorbereid op de toekomst? En dan heb ik het niet over eeuwen, maar over de komende decennia. Historicus Yuval Noah Harari schildert een toekomstbeeld dat te denken geeft (1). In de video komen tal van kwesties langs, ook in de Q&A (2). 

Om te beginnen: scholing en werk in de (nabije) toekomst. De ontwikkelingen gaan snel. Wat jongeren – mijn zoon, bijvoorbeeld – nu leren op school, zal over 20 of 30 jaar waarschijnlijk nutteloos zijn. Hoe de arbeidsmarkt er dan uit zal zien is uiterst onzeker. Waarop je dan als tiener of twintiger voor te bereiden, en hoe? En hoezeer zullen ook degenen die nu werken zich moeten vernieuwen om mee te blijven doen?

 

De kans is groot dat robots en computerprogramma’s steeds meer van ons werk overnemen, simpelweg omdat ze meer weten, efficiënter zijn, en onvermoeibaar. (Te denken valt aan productie, vervoer en medische zorg, bijvoorbeeld.) Zal dat ertoe leiden dat steeds meer mensen ‘economisch nutteloos’ worden? Of zullen zij het moeten doen met ‘bullshit-jobs’? En waarom zou een markteconomie nog in hen investeren?

 

Plus gerelateerde issues. Zoals het verschil tussen ‘intelligentie’ en ‘bewustzijn’, - met robots die alsmaar intelligenter worden, maar nog steeds nul bewustzijn hebben.

En politiek die volkomen achterblijft, m.n. in het meenemen van de implicaties & consequenties van de digitale revolutie in de diverse visies op de toekomst, - als er al sprake is van een visie...

Etc. 

 

Filosofisch rijst de vraag: Wordt het geen tijd om onze visie op de menselijke conditie grondig te herzien? Immers, blijven wij mensen dezelfde, of zullen wij ook anders worden door de ingrijpend nieuwe omstandigheden? Kunnen we er wel van uitgaan dat de menselijke natuur een constante is en niet zal mee-veranderen door wat er nu gaande is, vanwege de digitale revolutie die alles verandert? 

 

Volgens Harari worden filosofie en ethiek steeds belangrijker, ook om heel praktische redenen: problemen die eeuwenlang zijn bediscussieerd (maar zonder consequenties bleven) blijken opeens heel concreet te worden: ingenieursproblemen worden filosofische problemen, - mits filosofie meebeweegt met de nieuwe ontwikkelingen. (Veel filosofie lijkt wat dat betreft hopeloos achter te lopen, m.n. door alsmaar te blijven kluiven op botten uit het verleden... )

 

Anyway, food for thought! 

 

 

Noten:

.1) The Future of Humanity – with Yuval Noah Harari

https://www.youtube.com/watch?v=XOmQqBX6Dn4

.2) Voilà, de Q&A bij de lezing. Ook heel boeiend.

Q&A - ) The Future of Humanity – with Yuval Noah Harari

https://www.youtube.com/watch?v=Lt7votAzI78

 

Moederdag, terug naar het origineel, met oproep tot vrede

Ik pleit ervoor om Moederdag in haar oorspronkelijke glorie te herstellen, namelijk als dag om moederschap te vieren in combinatie met oproep tot vrede, - zoals het ook aanvankelijk bedoeld was.

In 1870 schreef Julia Ward Howe – een bekende, Amerikaanse suffragette en voorvechtster van afschaffing van slavernij – een gedicht, ‘The Battle Hymn of the Republic’, waarin zij moeders oproept om zinloos bloedvergieten te beëindigen: het doden van elkaars zonen, zowel in de Amerikaanse burgeroorlog als ook in de Frans-Duitse oorlog. 

 

Zou het niet mooi zijn als de jaarlijkse Moederdag niet alleen een gelegenheid zou zijn om moeders in het zonnetje te zetten, maar ook een oproep, gedaan door de moeders, om hun kinderen te laten ophouden met oorlog voeren?

 

Al is de context een andere, het doet denken aan het toneelstuk van de Griekse komedieschrijver Aristophanes, ‘Lysistrata’ (411 v Chr), waarin vrouwen uit Athene en Sparta in seksstaking gaan, uit protest tegen het aanhoudende wapengekletter. 

 

Het gedicht van Julia Ward Howe, ter ere van Internationale Moederdag, 1870:

 

"Arise, then, women of this day!

Arise all women who have hearts...

We women of one country

Will be too tender of those of another country

To allow our sons to be trained to injure theirs...

 

In the name of womanhood and humanity, I earnestly ask

That a general congress of women without limit of nationality

May be appointed and held at some place deemed most convenient

And at the earliest period consistent with its objects

To promote the alliance of the different nationalities,

The amicable settlement of international questions.

The great and general interests of peace."

 

 

 

[Eerder bericht op Facebook, 9-5-22]