In Sinterklaas geloven en het ‘bedrog’ ontdekken, als waardevolle ervaring

Er zijn mensen die vinden dat we moeten ophouden met kinderen te laten geloven in Sinterklaas, omdat je hen in iets laat geloven dat niet bestaat. (1) Ik ben het daar niet mee eens. Mij lijkt het een hele waardevolle ervaring om te ontdekken dat je lange tijd in een verhaal kunt geloven, verteld door volwassenen die je vertrouwt, en dat dan blijkt dat het verhaal een mythe is, of een verzinsel. 

Het ontdekken van het ‘bedrog’ zou kunnen maken dat kinderen kritischer worden naar andere verhalen, verteld door volwassenen die hun vertrouwen proberen te winnen, terwijl bij nadere beschouwing blijkt dat het mythen of verzinsels zijn. Ik denk aan reclame en aan godsdienstige verhalen. Er zit misschien een kern van waarheid in, maar het verhaal zoals het verteld wordt, dien je niet letterlijk te nemen. 

Ik ben er dus helemaal vóór om het verhaal van Sinterklaas en zijn Pieten te handhaven, maar met een vervolg: later, wanneer kinderen méér te maken krijgen met verhalen die misleidend zijn wanneer je ze (te) letterlijk neemt. Zoals je ooit in Sinterklaas geloofde die niet blijkt te bestaan, zo zou dit of dat (nader in te vullen) verhaal ook wel eens anders kunnen zijn dan ‘ze’ je proberen wijs te maken. Ter bevordering van kritisch bewustzijn!

In Sinterklaas geloven en het ‘bedrog’ ontdekken is dus een uitstekende gelegenheid om iets te leren over cultuur en over het (te) letterlijk nemen van de verhalen die erin rond gaan. Het zou jammer zijn wanneer we kinderen deze ervaring zouden onthouden. ;-)

Noot:

.1) Zie bijvoorbeeld het pleidooi van dominee Gremdaat: ‘Zwarte piet bestaat niet…’

https://www.youtube.com/watch?v=tYjfv4t-PIM&feature=youtu.be&fbclid=IwAR31D0sLOIOG8SPGmSx-VyB7wmA4ZREz0zBU_RXEeEJa-FGZbU2aClKlvDA

De mens is het dier een ramp

Het zit niet mee in deze tijd, vooral als je iets verder kijkt dan de neus van individueel welzijn. Er is niet alleen klimaatverandering en de opkomst van hard/extreem rechts (Trump heeft er weer een maatje bij in Brazilië); er is ook de massale uitroeiing van diersoorten. (1)

Over het menselijk aandeel in klimaatverandering valt nog enigszins te twisten (er kunnen ook andere factoren in het spel zijn). Over de massale uitroeiing van diersoorten valt niets te twisten: wij mensen zijn de enigen die ervoor verantwoordelijk kunnen worden gesteld. En dat moeten we dan zelf doen. 

Hoe gaan we dat doen?

Voorstel:

. Ophouden met de meest rampzalige leus van de afgelopen decennia, namelijk: ‘Verander de wereld en begin bij jezelf’. Hoe nobel deze leus ook mag klinken, praktijk is dat de meesten nooit één stap verder komen dan zichzelf.

. Meedogenloos kritisch kijken naar het antropocentrische gehalte van de meeste filosofieën, godsdiensten en andere levensbeschouwingen. Van monotheïsme tot existentialisme, en nog veel meer -ismes: we geven onszelf al eeuwen-, ja millennia-lang een weldoordachte pluim voor hoe goed we voor onszelf zorgen, zonder enig oog voor het lot van andere levende wezens.

. Werken aan alternatieven die meer dan ons eigen welzijn op het oog hebben.

Noot:

.1) Zie artikel ‘Humanity has wiped out 60% of animals since 1970, major report finds' (Guardian, 30-10-18)

https://www.theguardian.com/environment/2018/oct/30/humanity-wiped-out-animals-since-1970-major-report-finds

Welkom in een gebroken eeuw, de onze...

Op Youtube circuleert een video die mij er weer eens kort en krachtig aan herinnerde dat er het een en ander aan de hand is, en dat wij mensen daarin een hoofdrol spelen. Hij heet ‘Welcome in the 21st Century’. (1)

De video presenteert de wereldsituatie, gezien door de ogen van een jonge man met zijn hele leven nog voor zich. Maar hoe rooskleurig ziet dat eruit? ‘To me I am a human being who’s trapped in a broken century.’ 

Toenemende ongelijkheid. Kapitalisme, competitie en industriële revolutie. Corruptie en verafgoding van idiotie. Vernietiging van onze biotoop, de natuur, aarde. Conflicten geïnspireerd door nationalisme en religie. Hebzucht en consumptie boven alles, terwijl elders onrecht, hongersnood en geweld heersen. Et cetera. ‘As a species we are not headed in the right direction.’

Sure, het is niet het hele verhaal; er gebeuren ook andere dingen, positieve en hoopgevende. Maar niet ontkend kan worden dat er ontwikkelingen zijn die een zwaar stempel zetten op de komende jaren. ‘Welcome to the 21st century!’

Heb zelf een zoon van 12. Ik word niet vrolijk van het vooruitzicht… 

De vragen die in de video worden opgeroepen maken het (me) niet gemakkelijk. Veel nuchtere vragen.

En inderdaad: ‘If you haven’t noticed the problem, then you haven’t been paying attention.’

Hoe mijn houding te bepalen in al deze turbulentie? Wat te doen?

Noot:

.1) De video lijkt niet door iedereen te worden geapprecieerd. (Op Facebook is hij ondertussen gecensureerd. Bizar, want de video is ongevaarlijk om naar te kijken; geen virus, en evenmin gewelddadig of iets dergelijks ;-) .

De video is op het web gezet door Isa Alfaraj, en door Manav Ukani (en misschien ook nog wel door iemand anders). De video duurt circa 5.30 m.

Onder andere te zien op:

https://www.youtube.com/watch?v=L9VNWPP6Ris

Europese verkiezingen. Wat is het links-progressieve antwoord op rechts-populisme en Bannon?

Mei volgend jaar zijn er verkiezingen voor het Europese Parlement. Verkiezingscampagnes zijn in de maak, politieke messen worden geslepen. Met name ‘rechtse volkspartijen’ (je kunt het ook ‘rechts-populisme’ noemen) zijn druk in de weer, onder leiding van Steve Bannon, zo lijkt het. (1) 

Bannon was adviseur van Trump, en heeft een belangrijke (sommigen zeggen een doorslaggevende) rol gespeeld in het verkiezingssucces van de huidige baas in het Witte Huis, o.a. door hem een ideologie verschaffen. 

Onder leiding van Bannon gaan rechts-nationalistische partijen in EU samenwerken, en hij meent dat het een groot succes gaat worden. Daartoe heeft hij ‘The Movement’ opgezet.

‘Bannon is convinced that the coming years will see a drastic break from decades of European integration. “Right-wing populist nationalism is what will happen. That’s what will govern,” he told The Daily Beast. “You're going to have individual nation states with their own identities, their own borders.”

The grassroots movements are already in place waiting for someone to maximize their potential. “It will be instantaneous—as soon as we flip the switch,” he said.’

Wanneer je het artikel (1) leest, lijkt er sprake te zijn van een forse beweging die flink aan de weg gaat timmeren. Voor Bannon is hetgeen nu gebeurt in Italië voorbeeld voor de rest van Europa.

‘Bannon sees Salvini as a model for his future Movement partners to follow. “Italy is the beating heart of modern politics,” he said. “If it works there it can work everywhere.”’

Hoe hierop te antwoorden?

Het opmerkelijke is dat Bannon niet zomaar in het rechtse plaatje past. De vijand van (traditioneel?) links is ook zijn vijand: namelijk het mondiaal opererende kapitalisme, de financiële wereld en corporate business, plus de politici die dit verdedigen, - door hem de ‘party of Davos’ genoemd, oftewel ‘the establishment’. 

Een van zijn andere vijanden is Soros, die met zijn ‘Open Society Foundations’ wereldwijd ‘largely liberal causes’ ondersteunt: ‘He’s evil but he’s brillant’. Bannon neemt een voorbeeld aan hem, zij het ter promotie van ‘right-wing populist nationalism’.

Verder is opvallend hoe Bannon omgaat met benamingen die eerder bedoeld waren als diskwalificaties en afschrikkers, zoals ‘nationalisme’, ‘populistisch’ en ‘racist’. Hij zet ze om tot geuzennaam, en reframet daarmee de hele discussie…

Ben benieuwd hoe linkse en progressieve partijen in Europa op deze ontwikkelingen gaan reageren. Laten zij zich hun vijand (het mondiaal opererende kapitalisme, etc) afnemen door Bannon en zijn  ‘Movement’? En zo niet, hoe gaan zij zich dan profileren? Gaan zij het Europese project verdedigen/ versterken/ bijsturen, en zo ja, hoe?

Het wordt tijd dat we Trump laten rusten en ons gaan afvragen wat we met Europa willen!

Overigens:

Wanneer je door de bril van Bannon naar de politiek van zijn belangrijkste leerling, Trump, kijkt (en dus niet naar de schandalen; die zijn pure afleiding), dan wordt veel ervan duidelijk: een cultureel en economisch nationalistische agenda. (En dan moet je ‘nationalistisch’ niet betrekken op een land, maar op een volk, - wat het in het Engels ook betekent: ‘nation’, niet alleen land, maar (en vooral) volk.)

Het verheldert ook Trump’s houding t.a.v. NAVO-bondgenoten als Duitsland (het gaat hem om Merkel) en Frankrijk (het gaat hem om Macron). 

En dat geldt evenzeer voor zijn verhouding tot Poetin. Trump en Poetin hebben een politieke vriendschap: beide zijn economische en culturele nationalisten. Amerika en Rusland zijn concurrenten op het wereldtoneel, maar de presidenten van beide landen zijn ideologisch geen vijanden van elkaar. (Dat blijkt o.a. uit de toezegging die Trump aan Poetin zou hebben gedaan w.b. Oekraïne: laat de Russen in dat land in een referendum zich uitspreken bij wie ze willen horen: Oekraïne of Rusland.)

Dat ligt anders met Merkel en Macron: zij zijn ideologische vijanden van Trump (en Bannon). 

Maar dit terzijde.

Noot:

.1) Zie: Inside Bannon’s Plan to Hijack Europe for the Far-Right

https://amp.thedailybeast.com/inside-bannons-plan-to-hijack-europe-for-the-far-right?__twitter_impression=true

Enkele grote vragen over (het doel van) de geschiedenis, (vrijheids)ontwikkeling & vooruitgang. N.a.v. de Franse Revolutie en Hegel

De Franse Revolutie: het is voor ons waarschijnlijk nauwelijks nog voor te stellen hoe deze wereldschokkende gebeurtenis toen werd ervaren. Een eeuwenoude, van God gegeven orde, de monarchie, werd omvergeworpen, en vervangen door een volstrekt nieuwe orde. 

Interessant om te zien hoe Hegel – als tijdgenoot – deze ingrijpende gebeurtenis probeerde te begrijpen. Hij was er zeer door geboeid (1). (Is Hegels eerste grote werk, de ‘Fenomenologie van de Geest’, denkbaar zonder deze moeder van alle revolutionaire gedachten & praktijken sindsdien?)

Wat ik waardeer in Hegel is zijn waardering van crises, en van het belang van het ‘negatieve’: de vernietigende tendensen/momenten in de geschiedenis, nodig om los te breken uit het oude en ruimte te scheppen voor vernieuwing, - en misschien geldt dat niet alleen het cultureel-maatschappelijke leven, maar ook het persoonlijke…. Geen ontwikkeling zonder crisis. En dat kan zover gaan dat hij de noodzaak inzag van de Jacobijnse ‘terreur’, tijdens de Franse Revolutie, in het begin althans, totdat het zijn ‘noodzaak’ kwijtraakte, en verwerd tot echte terreur.

Een ander interessant punt: ideeën over vrijheid moeten méér worden dan een idee, wil er werkelijk sprake zijn van vrijheid. En ook: er moeten voorwaarden worden gecreëerd voor vrijheid, wil het er ooit van komen. Dat gaat niet zonder actie.

Verder is zijn filosofie van de geschiedenis doortrokken van vertrouwen in het proces: het komt goed, ook al zullen er altijd duistere momenten zijn. Het zal nooit blijven zoals het is, maar de dynamiek gaat zigzaggend richting beter. En die dynamiek, evenals het proces, gaan de macht van het individu te boven; het is dus onnodig, want onmogelijk, om als individu de wereld te willen redden.

Hegel geloofde in de voortgaande ontwikkeling van menselijke vrijheid. En wat ontwikkelt zich dan? Het betreft de ontwikkeling van de (menselijke) geest in de geschiedenis. 

Vragen die het bij mij oproept, - en ik geef toe, het zijn nogal grote vragen:

. Is het zinvol om de geschiedenis (nog steeds of opnieuw) te zien als een voortgaande ontwikkeling van menselijke vrijheid? Of: als ontwikkeling van de (menselijke) geest in de geschiedenis?

. Zo ja, ontwikkelt de geschiedenis zich dan op de wijze zoals door Hegel doordacht, d.w.z. dialectisch? Of hoe anders?

. Zo nee, hoe dan de geschiedenis op te vatten? Als een blind proces? Als een non-ontwikkeling richting nergens? 

. Met andere woorden: bestaat er zoiets als een doel van de geschiedenis, of verloopt zij even blind, willekeurig en doelloos als de (natuurlijke) evolutie?

En als dit laatste het geval is, heeft het dan überhaupt zin om je bezig te houden met de geschiedenis (behalve om redenen van nieuwsgierigheid en vermaak)?

Noot:

.1) Zie: Harrison Fluss, Hegel on Bastille Day

https://www.jacobinmag.com/2016/07/hegel-bastille-day-burke-french-revolution/

Protect endangered species! Plea for an ecological ‘naming-and-shaming’ register (world-wide)

Shame on the killers of lions, rhinos, elephants and other rare animals. Shame on the killers of whales. (1) Shame on Iceland, Japan and others involved.

To avoid that someday dead squads will be organized to punish the killers (sooner or later some people will become so angry…), is it an idea to create a global and eternal ‘naming-and-shaming’ register for the perpetrators and their accomplices (like clients, protectors, enablers, etc.)? After due process, of course… ;-) 

Care for our relatives, animals, and especially the rare species, is directly linked with care for the environment, the earth, our biotope, including climate change. It means being aware of the interdependence of all living being, including humans. It means love of nature in its full splendor, beyond our self-interest.

The problem of 'defaunation' is much bigger, and more (mainly human) factors are playing a role in the extinction of species. Nevertheless, the protection of rare animals like lions, rhinos and whales is important as a focus: a spearhead for action. 

The situation is alarming. Hopefully an ecological register will be helpful in order to create other and new ways of thinking about ourselves and other animals, as a continuum, as a family, - you do not kill relatives, do you? (or it is a crime.) In the age of internet this might be a powerful tool, to remind us of our responsibility. So let's create the appropriate answer to immoral acts. 

Only reports and stories about human misconduct do not work, if they will not hurt the wrongdoers. Maybe they will have more effect, if combined with an ecological ‘naming-and-shaming’ register, globally available and forever. 

Note:

.1) And especially blue whales (the 'largest animal that has ever existed on Earth). 

See article: The killing of a blue whale reveals how disconnected we ware from nature

https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/jul/13/killing-blue-whale-disconnected-nature-sea-ignorance

EUROPA!

Heb de indruk dat op het wereldtoneel Europa steeds meer op zichzelf komt te staan. In het Europees parlement hield een van zijn leden, Esteban González Pons, een toespraak ter ere van de 60^steverjaardag van het Verdrag van Rome, waarin hij Europa aan alle kanten bedreigd ziet (1). (Terecht?) In een recent bezoek aan het NAVO-hoofdkwartier in Brussel zet Trump Duitsland neer als een ‘gevangene van Rusland’, en lijkt hij bezig te zijn om de NAVO op te blazen. (2)

Europa is niet langer voornamelijk onderdeel van een groter verband, ‘Westerse wereld’ geheten, met Amerika als roerganger en de belangrijkste partner voor een verdeeld en zwak Europa. Europa zal meer op eigen benen moeten gaan staan, gedwongen of zelf gewild, - het liefst het laatste. De vraag is: hoe? Als wat?

Ondanks de kort-door-de-bocht retoriek van de Europese parlementariër (‘in het Noorden populisme, in het Zuiden verdrinkende vluchtelingen, in het Oosten Poetin’s tanks, in het Westen de Trump Muur, in het verleden oorlog, in het toekomst Brexit’), stipt hij ook een aantal interessante punten aan:

“Europe is not a market, it is the will to live together. Leaving Europe is not leaving a market, it is leaving shared dreams. We can have a common market, but if we do not have common dreams, we have nothing. Europe is the peace that came after the disaster of war. Europe is the pardon between French and Germans. Europe is the return to freedom of Greece, Spain and Portugal. Europe is the fall of the Berlin Wall. Europe is the end of communism. Europe is the welfare state, it is democracy,”

Inderdaad, wat voor Europa willen we? Voor welk Europa willen we gaan staan?

Ben helemaal voor Europa. Iedereen die tegen Europa is, verzoek ik om een reisje buiten Europa te gaan maken, inclusief de VS, en ik ben benieuwd hoe Europees hij of zij terugkomt. 

Ik hou van alle werelddelen, werkelijk, maar dat maakt me niet minder Europees, integendeel. Ik hou van de diversiteit die Europa is, haar rijke geschiedenis (inclusief ellende), haar cultuur (ik zou zelfmoord plegen als ik haar moest missen), haar politiek, hoe moeizaam ook. 

Nederland, hoe leuk en aardig ook, is niets zonder Europa. Nederland bestaat nauwelijks vier eeuwen (net iets langer dan de VS). Alles wat Nederland méér doet zijn dan bossen, polders en een hoop water, is Europees. Nederlandse cultuur is een variant op de Europese; haal de Europese voedingsbodem weg en je houdt klompen en kaas over. Iedereen die meent dat Nederland zonder Europa iets voorstelt is een cultureel-historische imbeciel, een demente volwassene die blij mag zijn dat er voor hem gezorgd wordt zoals er gezorgd wordt voor dieren in een dierentuin. Zelfs hun godsdienst is niet van eigen bodem.

Anyway, het wordt tijd dat we Europa integreren in onze identiteit, en dat we er actief vorm aan gaan geven, in plaats van het als noodlot te beschouwen. Wees behalve Nederlander ook Europeaan! Wees een Nederlandse Europeaan! 

Laat de Amerikanen in hun sop gaar koken met hun Trump. Hoe lang laten we ons nog door deze idioot kietelen? Hoe lang laten we ons nog door deze blaaskaak uit Washington de les lezen? Laat hem de volgende keer een visum aanvragen voordat hij een stap op Europese bodem zet, inclusief een toetsje ‘Geschiedenis en Cultuur van Europa’. En mocht hij voor deze test niet slagen, laat hem dan z’n huiswerk gaan doen. Volgende keer beter.

Nogmaals de vraag: wat voor Europa willen wij? Zeer waarschijnlijk komt daar geen eenduidig antwoord uit, en ik zou zeggen: houden zo! Europa is diversiteit, is debat, is pluriformiteit. Laten we deze dialectiek van het verschil omarmen, ervoor gaan staan, en eraan bijdragen!  

Noten:

[…]

.1: Onderdeel van toespraak in Europees parlement door Esteban González Pons: ‘Europe is not a market, it is the will…’

https://www.facebook.com/EPPGroup/videos/10154532798547689/UzpfSTE1Mjg5MTUzNjA3NjcyNTQ6MjEwODk4MDU5Mjc2MDcyNQ/

.2: Voilà, artikel met daarin het filmpje waarin Trump zijn wijsheid tentoonspreidt over Duitsland. 

https://www.theguardian.com/us-news/2018/jul/11/nato-summit-donald-trump-says-germany-is-captive-of-russians

Gaat Europa aan migratie ten onder?

.

De boel is in een gestaag tempo aan het escaleren, zowel in Europa als in Amerika, met het migratievraagstuk als voornaamste katalysator. Er is niet alleen Trump, maar ook de nieuwe regering in Italië die de zaak op scherp zet, - en laten we niet vergeten: in Italië is niet alleen het (extreem)rechtse Lega aan de macht, maar ook de linkse Vijfsterrenbeweging; zij regeren samen. 

Wat eerder nog een kwestie leek van landen apart, lijkt nu continent-breed krachten te verzamelen. Italië, Malta, Oost-Europese landen, Oostenrijk, Beieren, …

De toon van het debat wordt scherper, de beelden die worden gebruikt steeds venijniger (zoals Trump die in een ‘poëtische toespraak’ migratie vergelijkt met een slang die zijn gastvrouw doodt (1)) En daar blijft het niet bij: er worden daden bij het woord gevoegd, zowel aan de grens met Mexico als aan de Europese zuidgrens. 

Waar gaat dit heen? Kan deze polarisatie nog worden gematigd? Elke actie, van welke kant ook, lijkt de polarisatie te voeden. Kan er nog een oplossing worden gevonden die ontgiftend werkt, naar alle betrokkenen toe? Het begint op een vechtscheiding te lijken, met dit verschil: elkaar hatende partners kunnen uit elkaar gaan wonen en zorgen dat ze elkaar nooit meer zien; binnen een bevolking is zoiets niet mogelijk…

Wat te doen? Ik vind het moeilijk een houding te bepalen. Eenzijdig partij kiezen lost niet veel op. Zoals in een relationeel conflict het zelden zo is dat slechts één partij alle gelijk heeft, zo spelen ook in het conflict over migratie meerdere factoren, belangen en motieven, en ook angsten en pijnlijkheden. Zij zullen allemaal geadresseerd moeten worden, willen we uitkomen op een bevredigende oplossing waar alle betrokkenen mee kunnen leven, zonder rancune. Zo niet, dan blijft de situatie gespannen, ja explosief. En als de tegenstellingen gevoed en versterkt blijven worden, zal een oplossing die vrede brengt steeds verder weg raken. En dan?

                                                           ***

Tja, valt een grote neergang te voorkomen?

En waarom kiezen we niet met z’n allen voor redelijke oplossingen? We zouden daar toch allemaal baat bij kunnen hebben?!

De problematiek is zo complex als we zelf zijn, lijkt mij. Waren wij verstandig, dan zou het allemaal gemakkelijk op te lossen zijn. Maar zo zitten we kennelijk niet in elkaar.

Mensen zijn geen rationele wezens, of slechts voor een (klein) deel, - althans, zo ben ik onszelf op gaan vatten. We zijn eerder een kluwen aan emoties, impulsen, driften, ratio, behoeften, verlangens, etc. – en wie zou het anders willen? De ratio is in die kluwen slechts een van de factoren, en niet de machtigste.

Dat betekent ook, helaas, dat redelijk ogende oplossingen het vaak niet zullen halen, behalve wanneer de rest van de kluwen er ook in mee kan, of minstens niet opspeelt. (En dan hebben we het nog niet eens over machtsverhoudingen, etc., welke uiteraard alleen kunnen bestaan dankzij die kluwen die we zijn.) 

Ik vrees dat we in een periode terecht zijn gekomen waarin onze niet-redelijke kant (emoties, driften, angsten, etc.) meer en meer uit te pas gaat lopen met wat ‘verstandig’ heet te zijn. En ik zie niet hoe dat evenwicht weer hersteld kan worden, - voorlopig althans. We zijn geen ‘rationele’ robots met een reset-knop.

Ben benieuwd hoe de optimisten onder ons er tegenaan kijken. Of we iets als een probleem zien, en wat als oplossing, hangt immers sterk af van het eigen mens- en wereldbeeld. 

                                                           ***

Wat tegenwicht zou kunnen bieden aan een uit de hand lopende migratiecrisis is een gemeenschappelijke mythe. Zo’n mythe zou niet alleen moeten maken dat we onszelf als Europeaan zien, imaginair verbonden met 500 miljoen andere Europeanen, maar ook zou die mythe ons positief moeten doen kijken naar mensen van elders (vluchtelingen en migranten), om hen mee te laten doen in het gemeenschappelijke avontuur dat ‘Europa’ heet. 

Echter, zo’n gemeenschappelijke mythe bestaat niet. Voor sommigen misschien wel, maar zij is geen gemeengoed. Er is nauwelijks een mythe over Europa als ons gemeenschappelijke huis, laat staan dat een meerderheid van de Europeanen erin gelooft.

Om samen te leven in grote gemeenschappen en elkaar te vertrouwen, ook al kennen we elkaar niet, zijn dergelijke mythen conditio sine qua non. Zonder zo’n grote, continent-omspannende mythe vallen we terug op ‘primitievere’ mythen, opgehangen aan eenzelfde taal, aan eenzelfde huidskleur of aan de uiterlijkheden van eenzelfde religie (zoals hoofdbedekking); wie op die manier niet te herkennen is, valt er dan buiten.

Zo’n gemeenschappelijke mythe houdt meestal ook waarden, normen en idealen hoog, waardoor je het een en ander van elkaar mag verwachten. Gastvrijheid, bijvoorbeeld, naastenliefde, of tolerantie. En in het geval van migratie: de bereidheid om de ander op te nemen in de eigen gemeenschap. Een mythe helpt om de persoonlijke ervaring en voorkeur te overstijgen.

Maar ja, zoals gezegd, in Europa is een dergelijke mythe geen gemeengoed: je kunt er niet vanuit gaan dat je medeburgers in dezelfde mythe geloven. 

Eerder was het christendom die gemeenschappelijke mythe, maar dat heeft allang niet meer die status. Bovendien is het de vraag of het christendom ooit zo verwelkomend is geweest, - behalve wanneer je als vreemdeling zelf ook christen werd…

Anyway, Europa wordt door slechts een minderheid van de Europeanen beschouwd als een gemeenschappelijk huis. En als we niet oppassen valt de moeizaam tot stand gekomen Unie binnenkort uit elkaar (het Schengenakkoord staat reeds onder druk), nu het migratievraagstuk zichtbaar maakt waar we ons mee identificeren en met wie we ons solidariseren, - breuklijnen dus. Niet alleen migranten vallen dan buiten de boot; ook andere Europeanen worden dan weer vreemdeling.

                                                           ***

De grondleggers van wat later de Europese Unie is gaan heten, wilden een vreedzaam, verenigd en welvarend Europa. Zij geloofden sterk in deze idealen en wisten veel gedaan te krijgen.

Echter, hoe nú het geloof in een vreedzaam, verenigd en welvarend Europa te versterken? Het lijkt verder weg dan ooit, zeker nu er maar geen gemeenschappelijk Europees beleid komt op het gebied van migratie. Is het verhaal van de grondleggers nog wel geloofwaardig? 

Toen was de intentie: nooit meer oorlog, met Duitsland in de hoofdrol, - maar wie loopt er nog warm voor deze noodzaak? De belangrijkste dreiging kwam toen uit Europa zelf; nu zien velen, terecht of onterecht, de dreiging van buitenaf komen, migratie geheten. 

Heeft het verhaal van de grondleggers hierop een afdoend en inspirerend antwoord? Het lijkt erop van niet. Is er niet een heel nieuw verhaal nodig, of minstens een grondige vernieuwing ervan, - of zal dat pas gebeuren wanneer het in Europa (weer) helemaal misloopt?

Noot:

.1) https://www.youtube.com/watch?v=7ndhdZtLXiU

Machiavelli’s spel. Waarom Israël Iran als vijand wil

.

Waarom is Israël er zo op gebrand om Iran aan te merken als een terroristisch land dat bezig is kernwapens te maken?

Niet omdat Iran nu een bedreiging vormt, noch dat het nu bezig zou zijn om kernwapens te maken, maar eventueel wel in de nabije toekomst. Wanneer? Als Israël verder gaat met landtoe-eigening, en uiteindelijk zal overgaan tot het verdrijven van Palestijnen uit de Gazastrook en uit de Westelijke Jordaanoever, en tot het volledig nationaliseren van Jeruzalem. Met name dit laatste zal groot verzet oproepen in de islamitische wereld, aangezien Jeruzalem door moslims wordt gezien als een heilige stad: de profeet Mohammed zou er ten hemel zijn gevaren, op een tussenstop vanuit Mekka.

Israëls Iran-politiek is dus een strategische, met het oog op een niet al te verre toekomst, afhankelijk van de plannen die Israël heeft met de Palestijnse gebieden en de termijn waarop het het hele gebied in bezit wil nemen. Tegen die tijd wil Israël niet het risico lopen van een wraakactie door een islamitische nucleaire macht in de regio.

Regeren is vooruitzien, ook wanneer je van plan bent om grondgebied in bezit te nemen waarop nu nog een ander volk woont en leeft, en dat onder het toeziend oog van een wereld die zich tot nu toe heeft laten inpakken door kleine, haast onmerkbare stappen: het koloniseren van de bezette gebieden.

Er komt een moment dat de voortschrijdende inbezitneming niet meer ongemerkt kan verlopen, namelijk wanneer de Palestijnen definitief plaats zullen moeten maken, letterlijk. Het is slecht voorstelbaar dat Israëli’s in één land willen wonen met een grote bevolkingsgroep die er al eeuwen z’n wortels heeft en die diep gefrustreerd is over de onteigening van land en woongebieden. 

Hoe Israël zich gaat ontdoen van lastige buren in eigen land, is nog onduidelijk. De kans is evenwel groot dat Iran dit niet zomaar zal laten gebeuren…

‘In God we trust’: over ongewenste beïnvloeding door christelijke nationalisten

Aangezien Europa nooit lang achterblijft bij de VS, en veel van de ontwikkelingen aldaar overneemt – zij het een paar jaar later - , is het verstandig om het een en ander in de gaten te houden. Zoals deze pressiegroep, Project Blitz, die met een geraffineerd stappenplan probeert om christelijk-conservatieve ‘waarden’ via wetgeving aan de gehele bevolking op te leggen, - to reshape America: het moet weer een christelijke natie worden. (1)

Het is geen complottheorie, maar betreft een heuse, invloedrijke stichting, met een duidelijke agenda, en niet zonder resultaat: er zijn reeds tal van wetten aangenomen, op staatsniveau, die geheel beantwoorden aan de wensen van Project Blitz.

Ondertussen groeit in Nederland en elders in Europa de aandacht voor financiering vanuit het Midden-Oosten van islamitische instellingen (moskeeën, etc), plus de ideologische invloed die ermee gepaard gaat. Wellicht is het een goed idee om ook aandacht te besteden aan de financiering vanuit de VS van christelijke instellingen…

Noot 1:

Project Blitz: The legislative assault by Christian nationalists to reshape America

https://www.theguardian.com/world/2018/jun/04/project-blitz-the-legislative-assault-by-christian-nationalists-to-reshape-america

Crisis in Italië: niet de euro, maar migratie. Over falend migratiebeleid door EU

.

Eurocrisis door Italië? Een nieuwe financiële crisis op komst? Ik vrees dat de aandacht uitgaat naar het verkeerde probleem. Er zijn tal van artikelen geschreven (1), waaruit blijkt dat in Italië niet de euro het probleem is, noch de EU, maar migratie. Dit programmapunt hebben de (rechtse) Lega en de (linkse) Vijfsterrenbeweging gemeen. 

Migratie is uiteraard een gevoelig en lastig onderwerp, en daarom wordt het ook angstvallig vermeden. Zowel in de politieke burelen in Brussel, als in de andere Europese hoofdsteden. Toch zullen op dat terrein maatregelen getroffen moeten worden, met name aan de zuidkant van Europa, om de populistische partijen, zowel ter linker- als ter rechterzijde de wind uit de zeilen te nemen. 

Je kunt menen dat Europa een humanitaire taak heeft en nog lang niet aan z’n max zit wat betreft de opvang van vluchtelingen en (economische) migranten, maar dat neemt niet weg dat grote delen van de bevolking in landen als Italië, Frankrijk en Spanje daar anders over denken. (Lega kreeg 17,4 procent van de stemmen, en de Vijfsterrenbeweging 32,7 procent, en zij zijn niet de enige anti-migratiepartijen in het Italiaanse parlement.) Je kunt hen negeren, maar dat zal hun aantal niet doen afnemen, integendeel. 

Uiteindelijk zullen instituties en praktijken die geassocieerd worden met dit negeren, tot collectieve zondebok worden verheven, teneinde het ‘establishment’ dat niet wil luisteren, toch te raken. Bijvoorbeeld door te dreigen om uit de Euro dan wel de EU te stappen. 

Politiek is ook wijs beleid, of zou dat moeten zijn. En dat zou hier betekenen dat men niet alleen maar naar de eigen principes kijkt (zoals gastvrijheid en tolerantie), maar ook rekening houdt met de velen die er anders over denken. Het zou betekenen dat men matigt, waar men louter voor zichzelf denkend veel ruimhartiger zou willen zijn. 

Minder vluchtelingen en (economische) migranten toelaten dus, dan men naar eigen goeddunken wenselijk acht. Simpelweg om te voorkomen dat vreemdelingenhaat en ressentiment toenemen en uiteindelijk een gevaar worden voor de democratische rechtstaat zelf, inclusief de waarden die daarmee verbonden zijn en hoog gehouden willen worden.

Wat dat betreft is het zeer de vraag of het besluit van de Italiaanse president (om te weigeren een ministerspost toe te kennen aan een euroscepticus, en in plaats daarvan een IMF-econoom aan te stellen als premier) een wijs besluit was. De kans is groot dat het effect averechts zal zijn, niet alleen bij de verkiezingen, maar eerst en vooral bij de burgers. Ressentiment is het belangrijkste probleem van politiek überhaupt: wanneer het massale vormen aanneemt is er geen genezen meer aan.

In ieder geval zijn de financiën niet het probleem. Zich slechts druk maken over de financiën is een vlucht in de abstractie, wanneer men een politiek probleem niet aankan, of -durft. (2) Door het over geld te hebben, kun je net doen alsof je politiek bedrijft, terwijl je niet anders doet dan lafheid maskeren.

De politieke ontwikkelingen in Italië zijn het effect van een falend migratiebeleid door Europa. Natuurlijk kan Italië de toestroom naar ons continent niet aan. (75 procent van de vluchtelingen e.a. uit Afrika zet voet aan Europese wal in Italië.) Maar komt er enige steun uit andere landen of uit Brussel?

Het wordt tijd dat de Europese Unie verantwoordelijkheid neemt voor het migratievraagstuk, eventueel door een sterke rem te zetten op het aantal vluchtelingen e.a. dat naar Europa komt, in plaats van weg te lopen voor dit gevoelige onderwerp. Zo niet, dan zullen mediterrane landen als Italië het heft in eigen handen nemen met extreme maatregelen die ook de democratie in die landen in gevaar brengen, evenals het overleven van de EU zelf.

Noten:

.1) Enkele artikelen waarin breder wordt gekeken dan financieel:

https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/may/28/italy-eurosceptic-far-right-technocrat-matarella-racist-populist

En:
http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2018/05/28/hoe-de-bonzen-van-de-eu-italie-in-handen-geven-van-extreemrechts  

.2) Een artikel waarin alles tot een financieel verhaal wordt teruggebracht:

https://www.groene.nl/artikel/een-coup-in-italie

Post Scriptum

Nauwelijks vier dagen later, nadat Lega en de Vijfsterrenbeweging alsnog een regering hebben gevormd: ‘Italy vows to ‘send home’ undocumented immigrants. Far-right interior minister insists he will keep campaign pledge to deport around 500.000 people.’

https://www.theguardian.com/world/2018/jun/01/italy-vows-to-send-home-undocumented-immigrants

Hoe politiek is het persoonlijke? (N.a.v. de nieuwe Privacywet)

Vandaag is de nieuwe Privacywet ingegaan. Er zitten ook nadelen aan de nieuwe wetgeving, maar vooralsnog zie ik voornamelijk voordelen voor ons, de burger, ten overstaan van grote bedrijven. (1)

Ik ben blij verrast met deze Europees uitgevaardigde Privacywet. ‘Brussel’ weet toch iets gedaan te krijgen ten gunste van de burger, en is in staat met regelgeving de macht van grote bedrijven in te perken of sterk te hinderen!

Soms lijkt het erop dat in onze geglobaliseerde wereld politiek nauwelijks nog iets kan uitrichten, aangezien bedrijven wereldwijd opereren. Met deze Privacywet lijkt dat fatalisme te worden gelogenstraft. Dat geeft hoop op meer invloed van politiek op het wereldgebeuren. Bijvoorbeeld op het gebied van milieu en klimaatverandering!

Hoe persoonlijk is privacy? Zij is niet alleen een kwestie van ethiek, maar zeker ook van politiek. Het eerste betreft de manier waarop we met onszelf en anderen omgaan; het tweede gaat over zaken van algemeen belang. Dat zijn verschillende grootheden. Ze hebben alles met elkaar te maken, maar zijn niet van dezelfde orde.

Er bestaat te veel de neiging om alles in morele termen te willen zien. Sinds de jaren ’60 heet het dat het persoonlijke politiek is, en inderdaad het persoonlijke heeft een politieke dimensie, maar dat betekent nog niet dat het politieke kan worden teruggebracht tot het persoonlijke. (Een overduidelijk voorbeeld is de focus op de persoon van Trump, zijn affaires, hoe hij met zijn vrouw omgaat, zijn twittergedrag etc. Maar hoe interessant dat ook mag zijn, het gaat eerst en vooral om beleid dat miljoenen Amerikanen treft en soms miljoenen elders in de wereld. Trump is niet alleen een privé-persoon, maar ook (en vooral) een politicus, in zijn hoedanigheid als president van een land: zijn beslissingen hebben invloed op het leven van velen.)

De Privacywet illustreert mooi het verschil tussen de ethische (of morele) dimensie van ons leven en de politieke dimensie: om onze privacy te waarborgen, is een wet nodig die in het algemeen iets regelt (d.w.z. betrekking hebbend op alle burgers en hun bedrijven en organisaties). Zonder deze wet kan ik als privé-persoon bezwaar maken tegen het gebruik dat bedrijven maken van mijn gegevens, maar dat zal weinig uithalen. Er is een wet voor nodig om daadwerkelijk iets te kunnen ondernemen, als burger.

Anyway, ben benieuwd hoe de wet gaat uitwerken!

Noot:

.1) Een artikel waarin het een en ander wordt uitgelegd over de nieuwe Privacywet, wanneer je dat nog niet wist:

https://npofocus.nl/artikel/7803/nieuwe-privacywet-gdpr-wat-verandert-er

De VS en de Iran-deal: hoe Trump de rol van Amerika op het wereldtoneel alsmaar kleiner maakt. Tijd voor Europa!

Ondanks het grote kabaal in de media rond de beslissing van Trump om zich terug te trekken uit de Iran-deal, is het de vraag wie erbij wint dan wel verliest. Amerika is niet meer de enige wereldspeler, en het is zelfs de vraag of het nog wel de machtigste is. Trump doet er met zijn ‘America first’ in ieder geval alles aan om de VS verder te isoleren, en ruimte te geven op het wereldtoneel aan spelers als Rusland en China om zich meer te doen gelden. 

Dat geldt ook voor de Amerikaanse terugtrekking uit de Iran-deal. In de media lijkt het alsof Iran nu alleen staat tegenover het America van Trump en zijn bondgenoten. In werkelijkheid zijn de banden van Iran met Rusland, met China, en ook met Turkije alsmaar sterker aan het worden. (1) Het is dus zeer de vraag of Iran veel te lijden zal hebben onder nieuwe sancties. Het heeft nieuwe vrienden, en die vrienden hebben er belang bij hebben om Amerika’s macht in de wereld pootje te lichten.

Amerika zal sancties uitzetten, zeker, en Europese landen zullen misschien volgen, al is dat nog helemaal niet zeker, maar zij zijn al lang niet meer de enigen die de wereldpolitiek bepalen. We leven meer en meer in een multipolaire wereld, en Trump’s Amerika werkt er hard aan mee om die (ongewild) verder vorm te geven. 

Het aan de macht zijn van Trump heeft grote voordelen, met name voor zijn tegenstanders. Het zou mooi zijn als ook de Europese Unie ballen zou tonen en een eigen koers zou uitzetten, los van Washington. 

‘America first’ klinkt steeds meer als het kleine jongetje dat zegt: ‘papa, kijk eens wat ik kan’. Vertederend, en als een volwassene het zegt: zielig, en lachwekkend. Een beetje zoals Putin en Xi Jinping glimlachen wanneer je ze samen ziet met jongetje Trump.

Overigens is Trump's beste strategie om Amerika meer en meer buiten spel te zetten: onbetrouwbaarheid. Akkoorden waarover jaren is onderhandeld, worden door hem in een mum van tijd onklaar gemaakt. Dat geldt niet alleen voor de Iran-deal, maar ook voor Obama-care en het Parijse klimaatakkoord.

Een akkoord is als een belofte: de ondertekenaars moeten ervan op aan kunnen dat de ander er zich aan houdt; zo niet, dan is een akkoord niets waard, en verliest de ondertekenaar z'n betrouwbaarheid.

Als politiek al een poging is om middels wetten en akkoorden enige zekerheid en continuïteit te creëren in een woelige wereld, dan weet Trump perfect hoe deze verwachting te doen verkeren in een illusie. Het verbreken van akkoorden blijkt prima te werken, wil je je rol als politieke speler op het wereldtoneel ondermijnen en daarmee verkleinen.

Trump's presidentschap is een uitstekende leerschool. Het is te hopen dat hij als 'the Great Disrupter' nog enkele jaren de gelegenheid krijgt om te laten zien hoe het politieke spel werkt, in deficiënte modus.

Gevaarlijk? Inderdaad. Dat is het risico wanneer je als president ongeletterd bent en te stupide om het onderscheid te maken tussen algemeen belang in politiek en eigen belang als businessman. En hij is niet de enige: Trump heeft niet zichzelf gekozen tot president.

Ondertussen zullen we eraan moeten wennen dat we als Europa onze eigen verantwoordelijkheid behoren te nemen, als plicht naar de Europese burger toe en om onze rol in de verdere ontwikkeling van de mensheid. Het is de vraag of een door Amerika gedomineerde wereld überhaupt ooit een goede zaak was. In ieder geval is nu de tijd om er afscheid van te nemen en zelfbewust een eigen koers uit te zetten, als belangwekkende speler in een multipolaire wereld.

Noot 1:

Twee artikelen over de versterkte banden van Iran met Rusland en China:

. Trump’s Iran Deal Exit Is A Win For Russia

https://www.huffingtonpost.com/entry/trump-iran-deal-exit-win-for-russia_us_5af21ea9e4b00a3224ee17d1

En:

. On Iran deal, Russia and China could save Iran from harm caused by US economic sanctions

http://www.foxnews.com/opinion/2018/05/08/on-iran-deal-russia-and-china-could-save-iran-from-harm-caused-by-us-economic-sanctions.html

Leve Trump! Leve de vernieuwing! (II)

Het wordt tijd dat we weer dialectisch gaan denken: het voordeel van de tegenstelling. Echte vernieuwing komt niet geleidelijk, maar doordat het oude en voorbije zich in z’n ware gedaante laat zien, zonder verhullingen, zodat in contrast daarmee vernieuwende krachten zich kunnen profileren.

Als vertegenwoordiger van het oude systeem, maar zonder de verhullende kwaliteiten van zijn voorgangers, laat Trump openlijk de bestaande machtsverhoudingen zien. Bijvoorbeeld door slechts solidair te zijn met de zaak van conservatieve blanken; wanneer niet-blanke Amerikanen worden getroffen, dan geeft deze president niet thuis. Bijvoorbeeld door corporaties en de rijke bovenlaag te bevoordelen met belastingvoordelen, en tegelijk steunmaatregelen voor de armen te kortwieken. Bijvoorbeeld door stilzwijgend partij te kiezen voor de wapenlobby, tegenover protesterende schooljeugd die protesteert tegen dodelijk geweld op hun scholen.

Zonder tegenstelling en conflict geen vernieuwing! Wat dat betreft doet Trump uitstekend werk, als nuttige idioot, die aan de andere kant van het politieke spectrum vernieuwing mobiliseert. Het zou dan ook jammer zijn als hij voortijdig zou moeten aftreden. De kans is groot dat de boel dan weer inzakt.

Tot wat voor vernieuwingen zal Trump aanleiding geven? Ben benieuwd. Niets over te zeggen. Zal ook Europa nog een tik van Trump-molen meekrijgen? Wie weet. Via Rusland misschien. De dynamiek van dialectische ontwikkelingen valt slechts achteraf te voorspellen. Niet dus. Menselijk handelen blijft een verrassende factor!