maandag 14 juli 2014

Kunst: schoonheid, opnieuw! Geen therapie a.u.b.


Vanochtend was ik in het Rijksmuseum. Eerst naar Rembrandt en Vermeer. Begrijpelijk dat hun werk tot de topstukken van de collectie wordt gerekend. Ik werd getroffen door de schoonheid van sommige schilderijen. Geweldig! Kom er te weinig, dacht ik bij mezelf. Een bezoek aan het Rijksmuseum is een oefening in schoonheid!

Wat me stoorde waren de interventies van Alain de Botton. Toen ik de gele vellen met commentaar van de levenskunstfilosoof voor het eerst zag, vroeg ik me af wat ze er deden. Het duurde even voordat ik me realiseerde dat het tekstjes waren van de manifestatie ‘Art is Therapy’.

De commentaren kwamen op mij over als moraliserend en belerend vanuit een andere wereld. Zelden zag ik een verband tussen de boodschap van Alain de Botton en het werk waaraan zij refereerde. In ieder geval was zijn associatie bij het werk nooit de mijne. Het was zoiets als massaal staan wachten voor een stoplicht, en iemand op een projectiescherm aan de andere kant van het kruispunt begint over de stressvolle gevolgen van de industriële revolutie, terwijl ik gewoon onderweg ben om mijn zoontje naar de basisschool te brengen.

Wat me nog het meest stoorde was de stijl: de toeschouwer werd in de ‘wij’-vorm aangesproken, terwijl het overduidelijk een uitvergroting betrof van De Botton’s eigen hang ups en zorgen. Zijn boodschappen zouden misschien nog enigszins te pruimen zijn geweest, wanneer hij het persoonlijk had gehouden en elke ‘wij’ en ‘ons’ had vervangen door ‘ik’ en ‘mijn’. Dan had ik kunnen bedenken hoe ik zelf over de kwestie dacht. Nu werd mij iets opgedrongen in de naam van een onbestaand ‘wij’ en werd mij een zgn wijze les voorgehouden waar ik zelden aansluiting bij had.

Mensen die blij zijn met de boodschappen van Alain de Botton zijn het waarschijnlijk ook met vrome dagsluitingen en tegeltjeswijsheden in de sfeer van levenskunst.

In de aankondiging staat dat de manifestatie de nadruk legt op ‘het therapeutische effect dat kunst kan hebben en de levensvragen die kunst kan beantwoorden’. Om die redenen ben ik nog nooit naar een tentoonstelling gegaan. En de commentaren van De Botton hebben daar niets aan veranderd, integendeel. Geef mij maar schoonheid!