woensdag 9 mei 2018

De VS en de Iran-deal: hoe Trump de rol van Amerika op het wereldtoneel alsmaar kleiner maakt. Tijd voor Europa!

Ondanks het grote kabaal in de media rond de beslissing van Trump om zich terug te trekken uit de Iran-deal, is het de vraag wie erbij wint dan wel verliest. Amerika is niet meer de enige wereldspeler, en het is zelfs de vraag of het nog wel de machtigste is. Trump doet er met zijn ‘America first’ in ieder geval alles aan om de VS verder te isoleren, en ruimte te geven op het wereldtoneel aan spelers als Rusland en China om zich meer te doen gelden. 

Dat geldt ook voor de Amerikaanse terugtrekking uit de Iran-deal. In de media lijkt het alsof Iran nu alleen staat tegenover het America van Trump en zijn bondgenoten. In werkelijkheid zijn de banden van Iran met Rusland, met China, en ook met Turkije alsmaar sterker aan het worden. (1) Het is dus zeer de vraag of Iran veel te lijden zal hebben onder nieuwe sancties. Het heeft nieuwe vrienden, en die vrienden hebben er belang bij hebben om Amerika’s macht in de wereld pootje te lichten.

Amerika zal sancties uitzetten, zeker, en Europese landen zullen misschien volgen, al is dat nog helemaal niet zeker, maar zij zijn al lang niet meer de enigen die de wereldpolitiek bepalen. We leven meer en meer in een multipolaire wereld, en Trump’s Amerika werkt er hard aan mee om die (ongewild) verder vorm te geven. 

Het aan de macht zijn van Trump heeft grote voordelen, met name voor zijn tegenstanders. Het zou mooi zijn als ook de Europese Unie ballen zou tonen en een eigen koers zou uitzetten, los van Washington. 

‘America first’ klinkt steeds meer als het kleine jongetje dat zegt: ‘papa, kijk eens wat ik kan’. Vertederend, en als een volwassene het zegt: zielig, en lachwekkend. Een beetje zoals Putin en Xi Jinping glimlachen wanneer je ze samen ziet met jongetje Trump.

Overigens is Trump's beste strategie om Amerika meer en meer buiten spel te zetten: onbetrouwbaarheid. Akkoorden waarover jaren is onderhandeld, worden door hem in een mum van tijd onklaar gemaakt. Dat geldt niet alleen voor de Iran-deal, maar ook voor Obama-care en het Parijse klimaatakkoord.

Een akkoord is als een belofte: de ondertekenaars moeten ervan op aan kunnen dat de ander er zich aan houdt; zo niet, dan is een akkoord niets waard, en verliest de ondertekenaar z'n betrouwbaarheid.

Als politiek al een poging is om middels wetten en akkoorden enige zekerheid en continuïteit te creëren in een woelige wereld, dan weet Trump perfect hoe deze verwachting te doen verkeren in een illusie. Het verbreken van akkoorden blijkt prima te werken, wil je je rol als politieke speler op het wereldtoneel ondermijnen en daarmee verkleinen.

Trump's presidentschap is een uitstekende leerschool. Het is te hopen dat hij als 'the Great Disrupter' nog enkele jaren de gelegenheid krijgt om te laten zien hoe het politieke spel werkt, in deficiënte modus.

Gevaarlijk? Inderdaad. Dat is het risico wanneer je als president ongeletterd bent en te stupide om het onderscheid te maken tussen algemeen belang in politiek en eigen belang als businessman. En hij is niet de enige: Trump heeft niet zichzelf gekozen tot president.

Ondertussen zullen we eraan moeten wennen dat we als Europa onze eigen verantwoordelijkheid behoren te nemen, als plicht naar de Europese burger toe en om onze rol in de verdere ontwikkeling van de mensheid. Het is de vraag of een door Amerika gedomineerde wereld überhaupt ooit een goede zaak was. In ieder geval is nu de tijd om er afscheid van te nemen en zelfbewust een eigen koers uit te zetten, als belangwekkende speler in een multipolaire wereld.



Noot 1:
Twee artikelen over de versterkte banden van Iran met Rusland en China:
. Trump’s Iran Deal Exit Is A Win For Russia
En:
. On Iran deal, Russia and China could save Iran from harm caused by US economic sanctions

1 opmerking: