Nu Trump II ravage aanricht in de wereld (1), doet zich de gelegenheid voor om ons als Europa te profileren en te manifesteren. Of minstens als vraag: hoe zou dat eruit kunnen zien? – als we niet verlengstuk of speelbal van Trumpania willen worden. Waar staan we, als Europa, voor?
Waarin verschilt Europa (nog) van Amerika? Hetzelfde zou je je kunnen afvragen ten aanzien van Rusland, China en de Islamitische wereld (in zoverre daar iets algemeens over te zeggen valt).
Het minste dat je van Europa zou kunnen zeggen is dat het heel divers is, gelet op de landen en culturen die zich tot de Europese beschaving rekenen. Wat bindt die verscheidenheid?
Nog ruimer zou je de vraag kunnen stellen of het – in deze tijden van globalisering – nog zinvol is om van een Europa te spreken, als onderscheiden van andere beschavingen. Gaan we niet toe naar een wereldbeschaving met fluïde grenzen en identiteiten?
Misschien. Vooralsnog zie ik het niet gebeuren. We zijn onderdeel van een multipolaire wereld, en dan hebben we het nog steeds over meerdere polen. (Suprematie-willen is dood, of dodelijk, wanneer je (als VS of China, bijvoorbeeld) dat nog wel wil.)
Als ik in Rome ben, dan voel ik me verwant met wat zich daar toont, en ben er ook trots op. En als ik buiten Europa ben, voel ik me Europeaan. Maar wat is dat dan?
Europa doet er m.i. het beste aan volwaardig medespeler te worden in een multipolaire wereld, i.p.v. wie of wat dan ook te volgen. Hoe? Door te gaan staan voor wat Europa de moeite waard maakt, en dat uitbouwen, vernieuwen.
Ben in China geweest. Interessant, maar ik zou op geen enkele manier willen dat Europa China gaat volgen. Idem dito wat betreft Indonesië. Ben er geweest. Volgen? Waarin? En wat betreft Amerika, ik zou zeggen, bezoek de slumps van grote steden, en ik weet niet wie vrijwillig die kant op wil.
Europa zal zich zeker ook politiek, economisch en militair moeten opwerken tot volwaardige medespeler op het wereldtoneel (2). Maar dat alleen is onvoldoende. Wat dan ontbreekt is aandacht voor beschaving, cultuur, waarden. Anders gezegd: Europa moet ook iets doen aan z’n ‘soft power’, niet om (nog meer) museum van de wereld te worden, maar als zich vernieuwende beschaving-met-toekomst.
Noten:
.1) Trump says EU tariffs will ‘definitely happen’ as Mexico, Canada and China retaliate (The Guardian, 3-2-25)
https://www.theguardian.com/us-news/2025/feb/02/trump-tariffs-mexico-canada-china-retaliation
.2) Threatened by populist superpowers, Europe too needs a dose of patriotism (The Guardian, 4-2-25)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten