Bijgaand een artikel van Marcel ten Hooven over sociale ontbinding als gevolg van 30 jaar neoliberaal beleid (1). Toegegeven, het artikel is lang, maar wie er de tijd voor neemt, zal een aantal punten herkennen. Wat mij betreft verhelderend voor wat in mijn eigen buurt gebeurt, de Spaarndammerbuurt in Amsterdam. Het artikel plaatst lokale gebeurtenissen in een bredere context, met de vraag wat nodig is voor een tolerante samenleving, plus een schets van ontwikkelingen die het tegendeel in de hand werken, namelijk polarisatie.
Het artikel begint met een beschrijving van recente perikelen rond het Singelpark in Leiden. Groen, universitair terrein werd daar ontoegankelijk gemaakt voor studenten en anderen, omdat bewoners van herenhuizen eromheen hadden geklaagd. Deze huizen maakten deel uit van een vastgoedproject van de universiteit. En ja, daar moet iedereen voor wijken.
Ten Hooven noemt dit een voorbeeld van ‘hostile architecture’: een ingreep in het stedelijke ontwerp die duidelijk maakt wie welkom is en wie niet. (De uitdrukking is van Noreena Hertz.)
Achter mij – ik woon aan het Spaarndammerplantsoen – maakte ik iets vergelijkbaars mee. Een binnenterrein dat lange tijd een basisschool huisvestte werd verkocht aan een projectontwikkelaar die er een wooncomplex neerzette met voornamelijk koopwoningen (minimumprijs 850.000 euro). De woningen eromheen zijn voor een groot deel sociale woningbouw. Het contrast is dus enorm.
Vervolgens werd er een hek geplaatst waar eerder helemaal geen duidelijke afscheiding was. Het hoge hek werd strak tegen de schuurtjes en tuintjes gezet van de omwonenden, met nergens een opening (zie foto hieronder). Want ja, het binnenterrein is nu privé. De bewoners van het complex kunnen vrijelijk bij elkaar aanlopen, maar het hek maakt elk contact tussen bewoners van het complex en omwonenden onmogelijk. Kinderen van het wooncomplex kunnen met elkaar spelen; met kinderen van de omwonenden kan dat niet. En eerder hadden omwonenden kleine tuintjes op het binnenterrein; deze zijn nu allemaal verdwenen.
En raad eens hoe het wooncomplex is gaan heten? ‘De Verbinding’! Werkelijk, hoe cynisch kun je zijn! Een wooncomplex dat ‘De Verbinding’ heet, terwijl er helemaal niets, maar dan ook niets verbonden wordt, integendeel. Alle samenhang die er was werd juist verbroken, en verschillen – met name sociaaleconomische – zijn enorm op de spits gedreven.
Een uitstekend voorbeeld, in het klein, van sociale ontbinding, als gevolg van neoliberaal beleid, dat niet terugschrikt voor vergaand cynisme (in de benaming). Ogenschijnlijk van weinig belang, maar gezien binnen een grotere context niet zonder betekenis.
Het artikel biedt tal van andere aanknopingspunten om veranderingen in buurten zoals de Spaarndammerbuurt tegen het licht te houden. (Denk aan flitsbezorgers zoals Flink, - een fenomeen dat ook aan bod komt in het artikel.) Ik vermoed dat het in andere buurten niet anders zal zijn, niet alleen in Amsterdam, maar ook elders. (2)
.........
Noot:
.1) Artikel: Marcel ten Hooven, Sociale ontbinding (Uit: De Groene Amsterdammer, 20 april 2022)
https://www.groene.nl/artikel/sociale-ontbinding
.2) Het artikel van Marcel ten Hooven en het voorbeeld dat ik geef gaan wat mij betreft over hetzelfde als waar Joop den Uyl over sprak, in 1986, nog voordat ook in Nederland het neoliberalisme werd omarmd. Hij had het toen over de dreigende tweedeling van de maatschappij. ‘De Verbinding’ die geen verbinding is, maar het tegenovergestelde, is een symptoom van een veel breder gebeuren.
Zie: 1986 Joop den Uyl over de dreigende tweedeling van de maatschappij
https://www.youtube.com/watch?v=lyfUHT5vazw
Geen opmerkingen:
Een reactie posten