Na ons de zondvloed! - klimaatverandering en zelfverantwoording

(Sla dit eerste gedeelte over als u zonder onrust wilt nadenken over de noodzaak tot zelfverantwoording en het verband met klimaatverandering.)

Vlieg, vlieg, vlieg

Ga op vakantie alsof er niets aan de hand is

Doe je eigen ding omdat jij het nodig hebt, of zin, of behoefte

Trek je godverdomme niets aan van alles wat er om je heen gebeurt

Consumeer, shop, wees toerist

Sta in de file op Zwarte Zaterdag met je kinderen op de achterbank

Doe vooral je eigen ding

Smeltende ijskappen, brandende bossen, kolkende rivieren, verstikkende lucht

Trek je godverdomme van niets iets aan

Ga op stedentrip, het liefst elke maand of nog vaker

Wat kan jou het schelen

Je hebt immers recht op plezier en geluk en al het andere op je bucketlist 

Trek je godverdomme niets aan van de toekomst

Je kinderen? De kleinkinderen van anderen?

Wat gaat mij dat aan 

In ieder geval hoef jij je er niet om te bekommeren

Verander de wereld en hou alles voor jezelf

Heb het leuk en doe godverdomme vooral je eigen zin

Je hebt het verdiend

Door de pandemie heb je immers zoveel moeten missen, vreselijk

NOTA BENE!

 

Deze tirade zal niemand overtuigen; daar twijfel ik geen moment aan. Niemand zal erdoor van mening veranderen, laat staan veranderen van gedrag. Maar wat wel? Wat is daar wel toe in staat? – gelet op de indringende beelden en verwoestende gebeurtenissen van de laatste tijd, gelet op de vele, vele artikelen over de klimaatverandering en de impact ervan, en gelet op de talloze oproepen van klimaatorganisaties en de acties van klimaatactivisten, om ons gedrag te veranderen. Het lijkt allemaal niets uit te maken.

Helaas, ben niet echt in de stemming om mijn taalgebruik te betreuren. Als mensen zelfs door een pandemie niet worden wakker geschud, noch door de vele nieuwsberichten over klimaat-gerelateerde rampen, en toch gewoon doorleven, consumeren, vliegen, etc., alsof er niets aan de hand is, dan zie ik niet wat voor zin het nog heeft om je in te houden. 

 

Idem dito politiek: economisch herstel, oftewel streven naar economische groei. Toekomst? Geen issue.

Tegen een virus bestaat een vaccin; tegen de klimaatverandering en de crises die ermee samenhangen bestaat geen vaccin. Technologische oplossingen zullen slechts beperkt helpen, en waarschijnlijk zullen ze niet meer zijn dan de befaamde druppel op de gloeiende plaat.

 

Dus ja, wat rest dan nog?

  

Mijn tirade heb ik geschreven en gedeeld op sociale media om uiting te geven aan mijn verontwaardiging én om de onverantwoordelijken te laten weten dat ze niet ongemerkt wegkomen met hun gedrag, alsof er niets aan de hand is. Ik wil hen op hun verantwoordelijkheid aanspreken, - misschien dat dat nog iets zou kunnen veranderen. 

 

En ik wil dat ook letterlijk gaan doen: als ik mensen tegenkom die op geen enkele manier rekening houden met klimaatverandering, gewoon reizen en consumeren alsof er niets aan de hand is, etc, dan wil ik hen aanspreken met de vraag hoe zij zich verantwoorden voor hun gedrag, met name met het oog op toekomstige generaties.

 

En ja, ik zou graag iedereen willen oproepen om hetzelfde te doen. Laat onverantwoordelijken er niet ongemerkt mee wegkomen!

Zal deze aansporing tot zelfverantwoording iets uithalen? Is het überhaupt fair om individuen aan te spreken op hun gedrag, terwijl grote bedrijven minstens zo belangrijk zijn, wat betreft het menselijke aandeel in klimaatverandering? Zouden we niet eerder moeten focussen op systeemverandering?

 

Zeker, het aandeel van grote bedrijven en de noodzaak van systeemverandering moeten we niet uit het oog verliezen. Maar zal hierin ooit iets veranderen wanneer wij burgers gewoon blijven doen wat wij altijd al deden? Als wij blijven consumeren, reizen, vliegen, etc., alsof er niets aan de hand is?

 

Als burgers in grote meerderheid geen enkele blijk geven van daadwerkelijke betrokkenheid, noch van bereidheid tot gedragsverandering, dan valt het niet te verwachten dat (door diezelfde burgers gekozen) politici iets zullen doen om bedrijven te dwingen tot een duurzame bedrijfsvoering, laat staan dat er ooit sprake zal zijn van systeemverandering. 

Burgers zouden massaal van hun regeringen moeten eisen dat zij iets doen wat in hun macht ligt. En dat zal alleen gebeuren wanneer wij, burgers, onze verantwoordelijkheid nemen! Wij kunnen onszelf niet buiten schot houden, wanneer we een leven mét toekomst willen.

 

Daarom lijkt het principe van zelfverantwoording mij een belangrijk en onmisbaar onderdeel in de strijd tegen klimaatverandering en de gevolgen ervan. Zelfverantwoording maakt verantwoordelijk! Elkaar aanspreken zal er uiteindelijk toe leiden dat ook politici en beleidsmakers worden aangesproken én verantwoordelijk zullen worden gehouden voor hun daden (of het gebrek eraan).

 

Wat het je baat wanneer je in je gedrag rekening houdt met toekomstige generaties? Dat je mens blijft, met waardigheid en medemenselijkheid. Dat je jezelf zonder schaamte in de spiegel kan blijven aankijken. Dat je niet veracht zult worden door mensen die na jou komen.