Democratische vernieuwing, door zelfopheffing van de bestaande partijen, - om ruimte te maken voor nieuwe

Populisme? Verzet tegen de Haagse regentencultuur? Geen aandacht voor de wil van het ‘gewone volk’? Eerder verbaas ik me over het voortbestaan van de gevestigde politieke partijen. Waarom zouden we moeten blijven leven met partijen die al decennia lang bestaan? Omdat ze ooit zijn opgericht? Omdat ze ooit succesvol waren? Omdat ze ooit een reden van bestaan hadden?

Waarom zouden we niet een moment afspreken waarop alle bestaande politieke partijen zich tegelijkertijd opheffen, waarna nieuwe formaties kunnen worden gecreëerd, op basis van nieuwe of hernieuwde visies, waarbij rekening wordt gehouden met nieuwe ontwikkelingen en gewijzigde verhoudingen, niet alleen politiek, maar ook economisch, cultureel, demografisch etc.

En laten we er een terugkerend moment van maken. Om de 40 jaar, bijvoorbeeld. Het zou het huidige democratische bestel bevrijden van tal van spinnenwebben en oud zeer, van veroudering en gefossiliseerde gewoontes. Het zou het mogelijk maken om te hergroeperen op basis van verwantschap over bestaande partijgrenzen heen. Het zou het nodig maken zich politiek te herdefiniëren, in het licht van eigentijdse omstandigheden. Het zou voluit ruimte bieden aan nieuwe ideeën en initiatieven. En ingenomen posities zouden zich opnieuw moeten bewijzen, in plaats van te teren op de macht der gewoonte.

Het zou politiek maken tot wat het zou moeten zijn: creatief, wereldscheppend, met de burger in de hoofdrol. Iedereen zou eens in z’n leven de ervaring kunnen hebben dat hij of zij er politiek gesproken werkelijk toe doet, en wel door bij te dragen aan een algehele politieke vervelling, - iets om naar uit te kijken!

Met een dergelijke zelfvernieuwing zou populisme geen reden van bestaan meer hebben! En er wordt voorkomen dat onvrede en antipolitiek tot ressentimenteel gif worden, waarbij burgers zich afkeren van de samenleving waar ze zelf toe behoren, vanuit een wrok niet gehoord te worden.

Wie dit moet invoeren? De gevestigde politieke partijen zouden zelf zo slim moeten zijn om dit te willen: zichzelf opheffen, om zich vervolgens opnieuw uit te vinden. Een periodieke vernieuwing van de democratie is uiteindelijk in het voordeel van alle politici die niet louter uit zijn op eigen machtsvoordeel en die het politieke spel op waarde weten te schatten.

Zoals machtswisselingen in een democratie op een vreedzame manier verlopen, zo zou ook politieke vernieuwing een ingebouwd mechanisme moeten worden van het democratische bestel, zonder dat we hoeven te wachten op verstarde verhoudingen, verzuurde burgers en doldraaiende volkstribunen.

Leve de partijpolitieke zelfopheffing, leve de democratie! - een fantasie? Zou kunnen, maar één die het proberen waard is!

.